We use cookies on this site to enhance your user experience. Do You agree?

Przestępstwa seksualne zagrożone karą śmierci na terenach województwa ruskiego w XVIII wieku

Głównym celem prowadzonych przeze mnie badań jest próba całościowej analizy przestępstw seksualnych zagrożonych karą śmierci takich jak bigamia, cudzołóstwo, gwałt, kazirodztwo i sodomia (rozumiana współcześnie jako homoseksualizm i zoofilia), których dopuszczali się mieszkańcy miast oraz wsi w XVIII stuleciu na terenach ówczesnego województwa ruskiego. Analizie zostaną poddane przypadki opisane w księgach sądowych, prowadzonych na terenie 41 miast i 43 wsi.

Problematyką przestępczości seksualnej zajmowało się już wielu badaczy z Europy Zachodniej, o czym świadczą liczne publikacje. Niestety w Polsce ta tematyka nie spotkała się jeszcze z tak dużym zainteresowaniem, jak za granicą. O ile polscy badacze żywo interesują się tego typu zagadnieniami (na przykład na terenach województwa krakowskiego), to mam wrażenie, że województwo ruskie pozostaje nadal niezbyt dogłębnie zbadane. Co więcej, koncentrują się oni głównie na przestępczości miejskiej bądź wiejskiej, nie próbując porównywać między sobą tych zbiorowości. Moim celem jest zbadanie zarówno przestępczości w miastach, jak i na wsi. Badanie źródeł pod tym kątem pozwoli także na całościowy ogląd sytuacji w środowisku chłopskim, gdyż za „pospolite” przestępstwa, jak cudzołóstwo czy kazirodztwo, mogli być sądzeni przed wiejskim wymiarem sprawiedliwości, jednakże w przypadku sodomii czy bigamii odsyłano ich przed sądy miejskie, które posiadały prawo miecza.

Nowatorski charakter tego projektu polega na analizie zjawiska przestępstw seksualnych pod kątem wyboru kar oraz zasad ich wymierzania przez sądownictwo zarówno świeckie jak i kościelne, a także dynamikę w sposobie karania, wynikającą ze zmian ustrojowych na tym terenie. Wiek XVIII jest szczególnie interesujący ze względu na zmiany zachodzące w ówczesnym prawie, które wynikały z włączenia tych ziem w 1772 roku do zaboru austriackiego. Konieczne jest zatem śledzenie zmian, które występowały na tym terenie przed, jak i po 1772 roku, aż do 1795 roku.  Kolejnym zagadnieniem wartym zbadania, jednocześnie podnoszącym wartość tego projektu, jest występujące na tych terenach zróżnicowanie etniczne i koegzystencja dwóch funkcjonujących obok siebie obrządków religijnych: katolickiego i prawosławnego. Badaczy mogą także zainteresować motywy i okoliczności popełnionych przestępstw, czy kształtowanie się opinii publicznej na temat analizowanych zbrodni.

Publikacje w czasopismach

  • Rogowska K., „Czyli żyje? Czyli umarł?” Problem ucieczek żon i mężów w świetle ogłoszeń publikowanych w „Gazecie Warszawskiej” w latach 1775-1780, “Almanach Historyczny”, t. 24, 2022, s. 35-48 / link
  • Rogowska K., Which Crimes Against Good Manners and Morality Were the Inhabitants of Chukva Tried for in the 18th Century, „Krakowskie Pismo Kresowe”, t. 15, 2023, s. 9-20 / link

Czynny udział w konferencjach naukowych

  • XXVII Ogólnopolski Zjazd Historyków Studentów (11.05.2022)
    Tytuł wystąpienia: W jaki sposób karano cudzołożników na XVIII-wiecznej wsi w Polsce
  • Konferencja Historyków Nowożytników „Studia nas społeczeństwem nowożytnej Europy”. (26-28.05.2022)
    Tytuł wystąpienia: Przestępczość seksualna na terenie województwa ruskiego w XVIII wieku na przykładzie wsi Czukwi.
  • IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Tradycje i obyczaje w kulturach i religiach. NAGOŚĆ I ODZIENIE (18.10.2022)
    Tytuł wystąpienia: Zakazana nagość… Przestępczość seksualna w XVIII- wiecznym Rzeszowie.
  • Konferencja Historyków Nowożytników „Studia nad społeczeństwem nowożytnej Europy”. (25-26.05.2023) Tytuł wystąpienia: Przestępstwo zgwałcenia w świetle XVIII-wiecznych ksiąg sądowych miejskich i wiejskich z terenów województwa ruskiego.

Podcasty/ webinary/ seminaria/ kolokwia

  • Towarzystwo Przyjaciół Nauk im. Kazimierza Marii Osińskiego w Przemyślu (16.11.2023) Kolokwium archiwalno-źródłoznawcze “Źródła do dziejów Galicji. Inne spojrzenia”. Tytuł wystąpienia: Księgi sądowe jako źródło do badań przestępczości seksualnej na terenie Galicji w XVIII wieku.

Wydarzenia popularyzujące projekt

Zorganizowałam cykl warsztatów na polskich uniwersytetach pt. „Jak badać przestępczość seksualną w XVIII-wiecznej Polsce?”. W roku akademickim 2022/2023 wzięli w nich udział studenci z 17 uczelni. Na potrzeby zajęć przygotowałam skrypt z materiałami źródłowymi.

Październik 2022
24.10.2022 Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
26.10.2022 Wydział Historyczny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
28.10.2022 Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego

Listopad 2022
22.11.2022 Wydział Filologiczno-Historyczny Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim
23.11.2022 Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego
28.11.2022 Instytut Historii Uniwersytetu Przyrodniczo- Humanistycznego w Siedlcach
29.11.2022 Wydział Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu w Białymstoku
30.11.2022 Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego
30.11.2022 Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

Grudzień 2022
5.12.2022 Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
06.12.2022 Wydział Historii i Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
7.12.2022 Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego
13.12.2022 Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie
14.12.2022 Wydział Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego

Styczeń 2023
16.01.2023 Wydział Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie
17.01.2023 Wydział Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
25.01.2023 Instytut Historyczny Uniwersytetu Szczecińskiego

Maj 2023
31.05.2023 Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach