Historia gospodarcza ciała. Studia z dziejów biologicznego standardu życia na ziemiach polskich
Jak mierzyć standard życia dziś i w przeszłości? Dla współczesnej odmiany sekty czcicieli złotego cielca odpowiedź jest oczywista – Produkt Krajowy Brutto podzielony przez liczbę mieszkańców. Ostatnimi czasy nawet wśród ekonomistów wiara w cudowną moc owego wskaźnika uległa zachwianiu. Stale podejmowane są próby uzupełnienia go innymi miarami, takimi jak indeksy płac realnych, czy wskaźniki nierównomierności w podziale dochodu społecznego. Coraz częściej sięga się też po miary oddające biologiczny aspekt ludzkiej egzystencji – przeciętną długość życia ludzkiego, zachorowalność, wysokość i masę ciała.
Wysokość ludzkiego ciała i odniesiona do niego masa na ziemiach polskich w ostatnim tysiącleciu stanowią główny przedmiot opowieści. Ponieważ obie te cechy są ekosensytywne, przeto przez ich pryzmat można patrzeć na odwieczne zmagania człowieka z otaczającym go środowiskiem; początkowo wrogim, lecz w miarę upływu czasu i rozwoju cywilizacji, coraz bardziej przez człowieka ujarzmionym. 15 cm różnicy przeciętnej wysokości ciała jest miarą postępu, który nie jest jednak linearny.