We use cookies on this site to enhance your user experience. Do You agree?

Kobieca północ: Portret greckich kobiet w Epirze, Ilirii i Tesalii w okresie późnoklasycznym i hellenistycznym

Historia kobiet w starożytnym świecie – grupy dotychczas zmarginalizowanej zarówno przez sobie współczesnych, jak i badaczy antyku – to prężnie rozwijająca się dziedzina, zyskujaca coraz większe zainteresowanie. Podejmowane są nowe badania nad źródłami uwzględniające specyfikę doświadczeń starożytnych Greczynek, choć dotyczą one głównie lepiej udokumentowanych poleis, takich jak Ateny. Pomimo mniejszej uwagi poświęconej regionom uznawanym przez starożytnych Greków za peryferyjne obszary świata greckiego, wśród badaczy pojawiła się hipoteza, że kobiety w Epirze i sąsiednich terytoriach, takich jak nadmorskie kolonie greckie w Ilirii i Tesalia, zajmowały bardziej znaczącą pozycję w swoich społecznościach. Wstępny przegląd źródeł epigraficznych z północnej Grecji sugeruje, że jej mieszkanki w okresie późnoklasycznym i hellenistycznym cieszyły się, między innymi, szerzej zakrojonym prawem własności i większą widocznością w sferze publicznej. Jednak kwestie dotyczące zakresu i natury tej rzekomej „wolności”, szczególnie w kontekście kobiet spoza lokalnych rodów królewskich, nie zostały jeszcze dogłębnie zbadane.

Projekt ten ma za zadanie zbadać społeczno-ekonomiczne i religijne role oraz status kobiet mieszkających w Epirze, greckich koloniach iliryjskich i Tesalii w IV-I w. p.n.e. Dogłębna analiza źródeł epigraficznych, archeologicznych i literackich zaowocuje kompleksowym studium życia i pozycji kobiet w społeczeństwie północnej Grecji. Zbadane zostaną również zakres i ograniczenia ich sprawczości, a także ich rozmaite funkcje w kontekście rodzinnym oraz społecznym.

Pierwszy etap tego projektu będzie miał na celu usystematyzowanie i analizę danych dotyczących kobiet w północnej Grecji okresu późnoklasycznego i hellenistycznego. Projekt ten będzie opierał się przede wszystkim na źródłach epigraficznych, takich jak inskrypcje honoryfikacyjne, inskrypcje dotyczące wyzwolenia niewolników, inskrypcje opisujące interesy prowadzone przez kobiety, inskrypcje nagrobne i dedykacje.

Wykorzystane zostaną również niedawno opublikowane tabliczki z epirockiej wyroczni w Dodonie, które zawierają pytania napisane na polecenie lokalnych kobiet z Epiru, Ilirii i Tesalii oraz przedstawiają kobiecą perspektywę na rozmaite kwestie gospodarcze i kulturowe. Badania zostaną wsparte źródłami literackimi i archeologicznymi, takimi jak dary wotywne kobiet z regionalnych sanktuariów oraz ciężarki krosienne zawierające kobiece imiona.

Zebrane źródła posłużą jako podstawa do badań porównawczych, rekonstruujących życie i pozycję kobiet w Epirze, Tesalii i greckich koloniach w Ilirii. W budowniu interpretacji zostaną wykorzystane metody z zakresu historii, jak i antropologii kulturowej oraz women’s studies (studia kobiece). Będą miały na celu ustalenie społecznych, ekonomicznych, politycznych i religijnych „pól działania”, w których kobiety odgrywały rolę. Poprzez dokładne zbadanie kontekstów, w jakich występują kobiety, projekt ten ukaże różnorodność sytuacji, w których miały miejsce działania indywidualne lub grupowe. Pomoże to określić skalę oraz ograniczenia statusu społecznego i „kobiecej sprawczości” mieszkanek północy Grecji, a także tego, jak funkcjonowały – indywidualnie lub zbiorowo – jako aktorzy społeczni w swoich wspólnotach oraz jak wyglądała ich sprawczość w danych realiach kulturowych. Spodziewane wyniki projektu pozwolą nam nie tylko zweryfikować dotychczasowe teorie na temat życia greckich kobiet w okresie klasycznym i hellenistycznym, ale także poszerzą naszą wiedzę na temat wielowymiarowości roli i statusu kobiet żyjących w bardziej peryferyjnych regionach Grecji antycznej.